Trabzon Ticaret Borsası Tarihi

Borsa, Trabzon'un önemli bir ticari yöre olması ve fındık, tütün, fasulye ile yumurta gibi ürünlerin ihraç edildiği tarihi eskilere dayanan limanı bulunması nedeniyle, bu maddelerin alım-satımlarının günün teknik icaplarına uygun şekilde yapılmasını sağlamak amacıyla 3 Haziran 1926 tarihinde Trabzon Ticaret ve Zahire Borsası adıyla kurulmuştur. 


Borsa, kuruluş tarihi itibariyle Türkiye' deki borsalar arasında 14'üncü sırada yer almaktadır. 


1326 tarihli Ticaret ve Sanayi Odaları nizamnamesi hükümlerine göre, Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası'nın gereklilik talebinin Ticaret Vekaletince tasdikiyle faaliyetine başlamıştır. 


9 kişi olarak teşekkül ettirilen borsa heyetinde, 3 üye Ticaret Odası'ndan yer almıştır. Diğer üyelerden 4 kişi şehrin tüccarları tarafından seçilmiştir. Borsa katibi ile Borsa Komiser vekili olarak Ticaret Müdürü aza sıfatıyla heyette yer almışlardır. 


Borsanın kurucusu olarak kayıtlara geçen 9 kişilik heyette şu isimler yer almaştır :
 

• Hatip Zade Mustafa Efendi (Ticaret ve Sanayi Odası azası)
• Hacı Ali Hafız Zade Hakkı Efendi (Ticaret ve Sanayi Odası azası)
• Yunus Zade Şefik Efendi (Ticaret ve Sanayi Odası azası)
• Çulha Zade Hüseyin Efendi (Tüccardan)
• Jiji Hochstrasser Mümessili Süleyman Beyzade Nihat Efendi (Tüccardan)
• Nemli Zade Tahsin Efendi (Tüccardan)
• Dihkan Zade Mahmut Efendi (Tüccardan)
• Memişyazıcı Zade Osman Efendi (Borsa Katibi)
• Şakir Bey (Borsa Komiseri vekili, Ticaret Müdürü)

Her yıl yapılan seçimlerle heyet üyeleri yenilenmiştir. Daha sonra heyetin kuruluş tarzında değişiklik yapılarak, Ticaret ve Sanayi Odası'ndan gelen üye sayısı 3'den 2'ye indirilmiş, tüccardan gelen üye sayısı ise 4'den, 5'e yükseltilmiştir. 


1943 yılında, 4355 sayılı kanunla aşağıda meslek komiteleri teşekkül ettirilmiştir:
 

• Zahiri ve hububat
• Fındık ve ceviz
• Yumurta ve fasulye
• Un
• Patates

Meslek komiteleri şeklinde yapılan gruplandırma, 5590 sayılı Borsalar Kanunu'nun çıkarıldığı 1951 yılına kadar devam etmiştir. 


1951 yılından sonra, bölgedeki yumurta, fasulye ve patates üretim ve ihracatında görülen azalma nedeniyle, meslek komiteleri teşekkül ettirilmemiş ve tümü çeşitli gıda maddeleri adı altında bir grupta toplanmıştır. 


1961 yılına kadar 5 meslek komitesi teşekkül ettirilemediği için de meclis borsaya kayıtlı olanlar tarafından seçilmek suretiyle teşekkül ettirilmiştir.